Museum Het Bolwerk in het Zeeuws-Vlaamse IJzendijke geldt als hét kenniscentrum voor de Staats-Spaanse Linies. Wil je meer weten over het roerige en rijke militaire verleden van de grensstreek, dan ben je hier aan het juiste adres. Algemeen medewerker Monique de Vriend: “De schatten van het verleden liggen in het landschap, het verhaal vertellen we hier.”
West-Zeeuws-Vlaanderen, met zijn prachtige landschap, lijkt altijd zo rustig. Maar schijn bedriegt! Deze regio heeft een turbulent verleden vol oorlogen en gevechten. “Kijk, iedereen weet natuurlijk van de Tweede Wereldoorlog af,” vertelt Monique de Vriend, algemeen medewerker van het museum. “Maar ook in de eeuwen daarvoor is er ontzettend veel gevochten in onze regio. Heel veel mensen weten dat helemaal niet. Dat komt doordat we aan deze kant van de Westerschelde altijd wat bescheiden geweest over onze geschiedenis.”
De Staats-Spaanse Linies
In museum Het Bolwerk wordt verteld hoe de bewoners van de Zeeuws-Vlaamse grensstreek zich in de loop der eeuwen verdedigden tegen vijandige aanvallen. “Het verhaal begint bij het Romeinse fort in Aardenburg en eindigt bij de bunkers van de Tweede Wereldoorlog, maar we vertellen vooral over Tachtigjarige Oorlog en de Staats-Spaanse Linies.”
De Staats-Spaanse linies waren een stelsel van militaire verdedigingslinies dat is ontstaan tijdens de Tachtigjarige Oorlog. In de regio zijn ongeveer zestig elementen nog zichtbaar in het landschap, variërend van vestingstadjes tot grote en kleine forten en liniedijken. “Onze schatten liggen in het landschap en het verhaal vertellen we hier. Over het land, dat onder water werd gezet, of de dijken die dienden als verdedigingswerken. Rijd je na een bezoek in het museum een rondje door de polder dan kijk je met andere ogen naar het landschap.”
Monique kan boeiend vertellen over de geschiedenis van de streek. “De Tachtigjarige Oorlog is voor mij, door de jaren heen, steeds meer gaan leven. Doordat ik meewerk aan onze wisseltentoonstellingen, verdiep ik me telkens weer in een ander stukje van ons verleden.”
BelevenisTafel vertelt het verhaal digitaal
In Het Bolwerk volgen bezoekers een route langs de drie verdiepingen van het museum. “We hebben vitrines vol met vondsten, originele hellebaarden, prachtige helmen, zwaarden en geweren. Voor de kinderen is er een legozolder, waar 5 diorama’s zijn opgesteld die in legosteentjes het verhaal vertellen. Kinderen mogen met de Lego ook zelf een mooi verdedigingswerk bouwen; hoe zouden zij een dorp verdedigen: met een bunker, een fort of een kanaal?”
Sinds dit voorjaar beschikt het museum over een BelevenisTafel. “We benutten de tafel om de geschiedenis op een nieuwe manier te vertellen. Bezoekers worden meteen aan het begin van de route verleid met een klein filmpje over de Staats-Spaanse linies, een memory-spel en een interactieve kaart van de omgeving met klikpunten. Ook staat er een quiz op de tafel. Het is leuk om te zien dat mensen na afloop van de route nog even terugkomen naar de tafel, om te kijken of ze de vragen goed kunnen beantwoorden.”
Aanraken mag
“Het mooie aan de BelevenisTafel is dat we er geen uitleg bij hoeven te geven; de tafel spreekt voor zich. Soms zien we dat wat oudere bezoekers ‘m eerst niet zo goed durven aan te raken. Het was vroeger natuurlijk altijd ‘kijken mag, maar niet met je handjes.’ Maar de BelevenisTafel mag je natuurlijk wél aanraken. Als ze dat eenmaal weten, zijn ze altijd een poosje aan het grasduinen door de inhoud van de tafel. Dan doen ze een spelletje, maken ze de quiz of kijken ze naar de bijzondere plekjes in het dorp. De tafel is echt een aanwinst voor ons museum.”
