Weet je nog? Dat je zat te zwijmelen als jouw knappe rockster op televisie verscheen? Of dat je je lekker tegen je ouders afzette met muziek die zij niet om aan te horen vonden? Muziek uit je tiener- en jongvolwassen jaren (15–25) blijft vaak het sterkst hangen. Onderzoek laat zien dat juist deze liedjes herkenning oproepen en direct effect hebben op stemming en welzijn. Hoe kun je deze kracht van muziek optimaal inzetten in de zorg?
Muziek werkt het beste wanneer mensen zelf kunnen kiezen wat ze willen luisteren. Niet iedereen wordt blij van Frans Bauer of een willekeurig radiostation; het gaat om de liedjes die herinneringen oproepen en plezier geven. Op de BelevenisTafel kunnen cliënten hun favoriete muziek eenvoudig selecteren en zo echt genieten van de klanken waar ze van houden.
Eleanne van Horssen, Teamleider bij ASVZ Zorghotel-Doggersbank, vertelt: “De kinderliedjes van vroeger zijn erg populair bij onze oudere cliënten. Met één tik op het scherm kunnen ze zelf een liedje uitkiezen, wat geweldig is, want we willen dat ze zo veel mogelijk de regie behouden over hun eigen activiteiten.”
Onderzoek laat zien dat persoonlijk betekenisvolle muziek, zoals liedjes uit de jeugd, niet alleen het geheugen activeert, maar ook de emotionele stemming verbetert. Zelf kiezen versterkt bovendien de autonomie en betrokkenheid van bewoners en cliënten, waardoor muziekervaringen effectiever en plezieriger worden.
Muziek uit de tiener- en jongvolwassen jaren roept vaak sterke herinneringen op en kan direct geluksmomenten geven. Voor veel ouderen of oudere cliënten vervagen dagelijkse herinneringen, maar een bekend liedje uit hun jeugd kan fijne momenten terugbrengen en het gevoel van eigenwaarde versterken.
Bij Seniorenhuys De Schalm merkt Nellie op: “Die herkenning is heel fijn voor ze. Iedere dag geconfronteerd worden met dingen die je niet meer weet, is heel verdrietig. Dan zorgen dit soort activiteiten juist voor een geluksmoment.”
Ook bij Dagbesteding de Trans ervaren ze het effect: “Dan zetten we de tafel in de kantine en gaan we lekker karaoke doen met zijn allen. Want muziek is heel belangrijk. Je ziet dat het veel herkenning geeft en mensen er door geraakt worden.”
Zelf muziek maken is erg leuk én goed voor het brein, ook of misschien wel juist als iemand dit nog nooit heeft gedaan. Zoals neuropsycholoog Erik Scherder zegt: “Hoe ouder je wordt, hoe belangrijker het is om dingen te doen die nieuw voor je zijn.”
Het kan in het begin best moeilijk lijken, maar op de BelevenisTafel is het eenvoudig: cliënten en bewoners kunnen bekende deuntjes of liedjes naspelen, ritmes uitproberen, meezingen of op virtuele instrumenten spelen.
Muziek luisteren roept emoties op en zingen is goed voor de motoriek. Maar pas bij het bespelen van een instrument worden de hersenen echt volledig uitgedaagd. Het bewegingscentrum wordt geprikkeld en er ontstaan extra verbindingen in de hersengebieden die betrokken zijn bij luisteren en beweging.
Als je in de zorg werkt, weet je als geen ander hoeveel plezier, herkenning en verbinding samen zingen kan geven. Het versterkt niet alleen het gevoel van verbondenheid en gemeenschap, maar helpt mensen ook om emoties te uiten, contact te maken en samen plezier te beleven, zelfs bij bewoners en cliënten die moeilijk communiceren.
Onderzoek laat dan ook zien dat samen zingen niet alleen leuk is, maar ook bijdraagt aan mentale gezondheid. Voor ouderen en mensen met een beperking is dit hele fijne en eenvoudige manier om sociale interactie en welzijn te verbeteren. En dat geldt helemaal als iedereen het liedje kent, want herkenbare muziek maakt meezingen makkelijker!
Britt is afgestudeerd in Mens en Techniek met een specialisatie in Gezondheidszorg Technologie aan de Hogeschool Rotterdam. Ze werkt als medewerker Service & Techniek bij de BelevenisTafel.